James Webb Uzay Teleskobu rüştünü ispatlamaya sürat kesmeden devam ediyor. Webb teleskopu, bir diğer büyüleyici keşfe imza atarak bugüne kadar kaydedilen, JD1 olarak isimlendirilen, en uzak ve soluk galaksiyi tespit etti. JD1 bugün 13,3 milyar yıl önce, cihan şu anki yaşının yalnızca yüzde dördü kadar olduğu haliyle görülüyor. Bu nedenle JD1’in tespit edilmesi, cihanın Büyük Patlama sonrasındaki birinci yıllarındaki evriminin anlaşılması açısından kıymetli bir keşif olarak bedellendiriliyor. Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi‘ndeki (UCLA) araştırmacılar, bilinen ve gözlemlenen en soluk galaksiyi bu nedenle önemsiyor. Çalışmanın yazarlarından Tommaso Treu yaptığı basın açıklamasında, “Webb teleskobu yalnızca bir yıl evvel vazifeye başlamadan evvel, böylesine sönük bir galaksiyi doğrulamayı hayal bile edemezdik” dedi.
Zamanda geriye bakmak
Bilim insanları, bize ulaşmak için milyonlarca yıl yol kat eden kozmik ışığı kullanarak kozmosun birinci yıllarını inceliyor. Cihanın bilhassa birinci milyar yılı gökbilimciler ortasında uzunca bir müddettir merak uyandırıyor zira o periyoda dair bilinenler son derece sonlu.
Kozmosun yaklaşık 13,8 milyar yıl önce Büyük Patlama’dan sonra ortaya çıktığı uzun vakittir kabul ediliyor. Lakin erken cihan, Büyük Patlama’dan sonra kozmik Karanlık Çağlar olarak bilinen büsbütün karanlık bir devir yaşadı, yani her vakit bildiğimiz bol ışıklı bir durum yoktu. Yaklaşık bir milyar yıl süren bu periyot ışık kaynaklarından yoksundu. Bu mühlet zarfında cihan, “ilk yıldızların ve galaksilerin ışığını hapseden nötr hidrojen sisi” ile kaplıydı. Ve Büyük Patlama’dan neredeyse bir milyar yıl sonra bu sis gizemli bir halde dağılmaya başladı. Bu durum, birinci yıldızların ve galaksilerin oluşumuna yol açan Reiyonizasyon Çağını işaret ediyordu. Gökbilimciler Webb’in gücünü kullanarak bu şaşırtan fakat büyüleyici devri anlamaya daha yeni yeni başlıyorlar.
JD1, tek değil
Çalışmanın baş muharriri Guido Roberts-Borsani yaptığı açıklamada, “Şimdiye kadar JWST ile bulunan galaksilerin birçok, ender görülen ve bilhassa kainatın erken periyotlarını dolduran genç galaksileri temsil etmediği düşünülen parlak galaksilerdi. Bu nedenle, kıymetli olsalar da, tüm bu hidrojen sisini yakan ana etkenler oldukları düşünülmüyor. Öte yandan JD1 üzere ultra soluk galaksiler çok daha fazladır, bu yüzden onların reiyonizasyon sürecini gerçekleştiren galaksileri daha âlâ temsil ettiklerine ve morötesi ışığın uzay ve vakit boyunca manisiz seyahat etmesine müsaade verdiklerine inanıyoruz.” dedi. Webb’in yakın kızılötesi spektrograf aygıtı NIRSpec, bu galaksinin kızılötesi ışık spektrumunu elde etmek için kullanıldı. Bilgiler bu uzak galaksi hakkında yıldız sayısı, toz ve ağır element ölçüsü üzere birçok değerli ayrıntıyı da ortaya çıkardı. Çalışma, itibarlı Nature mecmuasında yayınlandı.