Dünyada ve Türkiye’de on-yirmi yılda bir yaşanan çevresel, insani ve toplumsal kriz süreçlerinde tüketicilerin geçimini sağlamak için stokçuluğa yöneldiğinin görülebildiğini tabir eden uzmanlar, savaşlar, iç çatışmalar, enflasyonist ortamlar ve salgın hastalıkların stokçuluğu tetiklediğini söylüyor.
Tüketicilerin kendi geçimini sağlamak için stok yapmak üzere kısa vadeli tahlillere başvurmasının, ekonomik verimliliğin bir modülü olan üretim ve dağıtım ögelerinin durağanlaşması manasına geldiğini lisana getiren Sosyolog Dr. Berat Dağ, “Bu nedenle bireylerin salt kendi çıkarlarını düşünerek kurnazca yahut panikle ekonomik bir harekete yönelmesi yerine emek ve inanç pahasına odaklı bir toplumsal etkileşim inşa etmesi son derece kıymetli.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Arş. Gör. Dr. Berat Dağ, konutlarda yapılan stokçuluk konusunu kıymetlendirdi.
Tüketicilerin geçimini sağlamak için stokçuluğa yöneldiği görülebiliyor
Dr. Berat Dağ, stokçuluk, üreticilerin tedarik ettiği metalar üzerinden daha fazla kar elde etmek için bu metaların gayrı yasal bir biçimde istiflenmesi ve depolanması manasına geldiğini söz ederek, “Bu mana bağlamında düşünüldüğünde üreticilerin stokçuluk yaparak elindeki metaları fahiş fiyatlara satışa sunması sürecinin tüketicileri mağdur ettiği açıktır. Toplumsal itimat seviyesinin düşük olduğu toplumlarda yalnız kalan tüketicilerin bu mağduriyete karşı üreticileri taklit eden kısa vadeli tahliller bulmaya çalışması beklenir. Hasebiyle dünyada ve Türkiye’de neredeyse on-yirmi yılda bir yaşanan çevresel, insani ve toplumsal kriz süreçlerinde tüketicilerin geçimini sağlamak için stokçuluğa yöneldiği görülebilir.” dedi.
Savaşlar, iç çatışmalar, enflasyonist ortamlar ve salgın hastalıklar stokçuluğu tetikliyor!
Savaşlar, iç çatışmalar, enflasyonist ortamlar ve salgın hastalıkların neden olduğu dehşet ve tasa ortamında, bireylerin ve toplulukların kendi çıkarlarına odaklanarak stokçuluk üzere fikir ve aksiyonlara yöneldiğini kaydeden Sosyolog Dr. Berat Dağ, toplumda stokçuluğu tetikleyen enflasyon konusuna ait de şunları söyledi:
“Sürdürülebilir bir kalkınma seviyesine erişmek için alınması gereken önlemlerden biri, enflasyon probleminin çözülmesiyle ilgilidir. Zira fiyatların çok süratli bir biçimde dalgalandığı riskli bir ortamda bireylerin toplumsal çıkarlara yönelik akılcı kararlar alması güçleşmektedir. Başka bir deyişle bireylerin bugünü ve geleceğinden kuşku ederek salt birikim yapma amacına saplanması, üretim, sirkülasyon ve tüketim sürecine katılmasını engelleyecektir.”
Stokçuluğun toplumsal eşitsizliği derinleştirmesi önemli bir sorun
Oluşan enflasyonist ortamların üretici ve tüketicileri yönelttiği stokçuluğun toplumsal eşitsizliği derinleştirmesinin önemli bir sorun olduğunu da lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Bu meseleye karşı toplumsal dayanışmanın sürdürülebilmesi için bireyler, topluluklar ve toplumlara inanç veren iktisat, sıhhat ve adalet siyasetleri üzerine düşünmek son derece kıymetlidir.” dedi.
Stokçuluk toplumsal açıdan yıkıcılığa neden oluyor…
Stokçuluğa yönelen her bir birey ve topluluğun kendi çıkarlarını karşılarken toplumsal açıdan nasıl bir yıkıcılığa neden olduğunun şuuruna varmadığını da kaydeden Dr. Berat Dağ, “Üreticilerin haksız bir yarar elde etmek için stokçuluk yapması, toplumsal yoksulluğun ve çatışmanın yaygınlaşmasına neden olacaktır. Başka taraftan tüketicilerin kendi geçimini sağlamak için stok yapmak üzere kısa vadeli tahlillere başvurması, ekonomik verimliliğin bir kesimi olan üretim ve dağıtım ögelerinin durağanlaşması manasına geliyor. Bu nedenle bireylerin salt kendi çıkarlarını düşünerek kurnazca yahut panikle ekonomik bir harekete yönelmesi yerine emek ve inanç bedeline odaklı bir toplumsal etkileşim inşa etmesi son derece kıymetlidir.” diye konuştu.
Çöp haline getirilen mallar…
Tedarik edicilerin kâr hırsıyla elindeki metaları stokladığı ve hatta çöp haline getirdiğinin bilindiğini kaydeden Dr. Berat Dağ, “Tüketicilerin de oluşan bu ortamda panikle gereksiniminden fazlasına tekabül eden bir biriktirme eğilimine girdiği açıktır. Hasebiyle bugün ekonomik etkileşimler, kişisel çıkarlara dayalı bir aşırılıkla şekillenmektedir. Bu süreci toplumsal akıl tutulması benzetmesiyle özetlemek çok uygundur.” tabirlerini kullandı.
Tüketicilerin stokçuluk eğilimi…
Tüketicilerin stokçuluk eğiliminin, oluşan toplumsal etkileşimler göz önüne alınmadan anlaşılamayacağını lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Bu bağlamda emeğe dayalı bir inanç çerçevesinde eşitlikçi, özgürlükçü ve dayanışmacı bir toplumsal yapı inşa edilmediği surece daima olarak bu tip ferdi meselelerle karşılaşılacağını varsayım etmek kolaydır. Buradan hareketle bireylerin kendisini risk altında hissetmediği bir dünyanın mümkün olduğunu hatırlatmak gerekiyor. Bireyler, her an açlık çekeceğini, fakirleşeceğini, barınamayacağını, hastalanacağını ve hatta öleceğini düşünmeye başlamışsa bu fikre neden olan yapısal krizlerin analizini yapmak için artık vakit kaybedilmemelidir.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
