Dışişleri Bakanı ve AK Parti Antalya milletvekili adayı Mevlüt Çavuşoğlu, Habertürk’te katıldığı canlı yayında S-400’lere ait açıklamalarda bulundu.
S-400’lerle ilgili ABD’nin çeşitli teklifler sunduğunu aktaran Çavuşoğlu, “Bunun denetimini bize verin, öteki yere verin üzere, direkt bizim egemenliğimizi ilgilendiren tekliflerde bulundu. Nerede kaldı bizim bağımsızlığımız, egemenliğimiz?” dedi.
ABD’nin Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’leri Ukrayna’ya göndermesini teklif ettiğini aktaran Çavuşoğlu ayrıca, “ABD, S-400’leri Ukrayna’ya gönderir misiniz dedi, biz olmaz dedik” ifadelerini kullandı.
27. Devir AK Parti İstanbul Milletvekili ve Türk-Rus Toplumsal Forumu Eş Lideri Ahmet Berat Çonkar, bu mevzuda Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, “Egemenliğe müdahale boyutu var. Siz bir uydu devlet statüsüne indirgeniyorsunuz. Orada bir otorite devlet var ve Türkiye üzere bir ülkeye en stratejik ve değerli kararlarında yönetiyor. Bu bağımlılık ya da manda idaresi altına girmiş olmak üzere bir şey olur. Türkiye’de ABD’nin valisi yok, burayı ABD’nin eyalet valisi yönetmiyor. Bu açından çok vahim bir teklif” sözlerini kullandı. Çonkar, şunları ekledi:
‘Bizim ulusal güvenliğimiz her şeyin üzerindedir’
“Onun ötesinde bu bizim 85 milyon insanımızın hayati ve ulusal güvenliğiyle alakalı bir muhafaza sağlayacak bir sistemdir. Bu tıpkı vakitte bu türlü fütursuz, hesapsız, düşünülmeden söylenilmiş, gayri önemli, kolay bir yaklaşım şeklidir. Devletlerarası münasebetler için de yakışıksız bir yaklaşımdır. Bizim ulusal güvenliğimiz her şeyin üzerindedir. Hiçbir devletin menfaati, dış siyaseti pazarlık yapılacak hususlar olamaz. Biz milletimizin varlığını, güvenliğini birincil öncelik olarak gördüğümüz için zati bu çabaları veriyoruz. Teröre karşı uğraşta PKK/PYD ile vakit zaman ABD ve Batı ile karşı karşıya gelmemiz, Doğu Akdeniz, Kıbrıs, Libya ve Katar’da Türkiye’nin müdahalelerinin nedeni kendi ulusal güvenliği ve kendi çıkarları ile ilgili bir durumdur. Bu mevzu da onlardan biridir. ABD bir NATO müttefiki ise Türkiye’nin güvenliğinin kuvvetlendirilmesinden memnuniyet duymak durumunda, onu tahkim etmesi gerekir. Zira Türkiye NATO’nun güney doğu kanadı ile ilgili sorumlulukları zati ziyadesiyle yapıyor. Bu açından bakıldığında S-400 ile ilgili yaklaşımları gayriciddi görüyorum.”
‘Ülkelerin kendi ortalarında verdikleri kararlar Türkiye’yi bağlamaz’
Bir yandan da ABD’nin Türkiye’nin Rusya’ya yönelik Batı tarafından uygulanan yaptırımlara katılması istikametinde baskıları sürüyor. Çonkar, bu mevzuda ise şunları söyledi:
“Baskılar çok anlamsız ve yanlıştır. ABD ve Avrupa kendi dış siyasetlerini belirlerken Türkiye ile istişare etmeden aşikâr kararlar alıyor. Doğal olarak Türkiye de kendisinin içinde bulunmadığı bir karara ortak olmaz. Kendi ulusal çıkarları, menfaatleri, ulusal güvenlik öncelikleri doğrultusunda kıymetlendirme yapar ve siyasetini ona nazaran belirler. Lakin BM’de Türkiye’nin de kelam hakkı olduğu için oradan bir karar çıkarsa prensip olarak Türkiye bu cins ambargolara ahenk gösterir. Onun dışındaki ülkelerin kendi ortalarında verdikleri kararlar Türkiye’yi bağlamaz. Türkiye kendi kararını kendisi verir.”
Ukrayna’na silah satışları: ‘Hassas bir siyaset anlaşılması zor’
Türkiye, Rusya ve Ukrayna ortasında kıymetli bir arabulucu vazifesi üstleniyor. Bu süreçte kıymetli toplantılara konut sahipliği yapıldı ve her iki ülke ile de bağlantılar eşit temelde yürütülüyor. Fakat bir yandan da Türkiye’den birtakım savunma sanayii şirketleri Ukrayna’ya çeşitli sistem ve silah satışlarını gerçekleştirmeye devam ediyor. Bu durumun Türkiye’nin tarafsızlığını riske attığına dair değerlendirmeler yapılıyor.
AK Partili Çonkar, bu mevzuya ait değerlendirmesinde, “Türkiye öncelikle kendi güvenliğini ve ulusal çıkarlarını korumak zorunda. Bu süreçte iki komşumuzun ihtilafından rahatsızız. Bu bizi de olumsuz etkiliyor fakat bu alakaları yürütürken hem Rusya hem de Ukrayna ile kendi ulusal çıkarlarımız doğrultusunda da adımlar atabiliriz. Mesela Rusya ile nükleer santral projemiz var, buna çok ehemmiyet vererek devam ettiriyoruz. Mesela Ukrayna ile savunma sanayi işbirliğimiz var bunun bozulmasını, Türkiye’yi olumsuz etkilemesini istemiyoruz” diyerek şunları ekledi:
“Keşke bu ihtilaf, savaş olmasaydı bir an evvel barış sağlansaydı. Ukrayna da bu barışın ve bloğun içinde Karadeniz ve Avrasya’nın güvenliği için daha müspet bir durumda kalabilseydi. Rusya da bunu destekleyici adımlar atabilseydi. Fakat bunun yanında iki ülke ile de değerli düzeyde münasebetlerimiz var. Hem ticari hem ekonomik hem askeri-savunma hem de güç işbirliği sürüyor. Bunu devam ettirmek istiyoruz ancak iki ülkenin de bu ihtilafı Türkiye’nin de katkılarıyla ortalarında çözüp hiç kimsenin ziyan etmeyeceği çıkar yol bulmak istiyoruz. Bir taraf başka ezsin, zulmetsin, üstünlük kursun üzere bir şey diyemeyiz. Zira bizim de bağlı olduğumuz memleketler arası hukuk kuralları, NATO içindeki sorumluluklarımız var biz burada aklıselim bir siyaset ile iki tarafı da karşımıza almadan bir arabulucu rolünde bu işi çözme çabası içindeyiz. Hassas bir siyaset anlaşılması güç olabilir fakat burada Türkiye’nin yeterli niyetini hem Ukrayna hem de Rusya idareleri bildiği için bizim bu biçim siyasetlerimize ses çıkarmıyorlar yahut bunu kabulleniyorlar. Tahminen hoşlanmadıkları noktaları vardır, olabilir, ancak bizim de onların kimi atılımlarından, siyasetlerinden hoşlanmadığımız mevzular var. Bu Ukrayna açısından da olabilir Rusya açısından da, Suriye’de yaşanan süreçler olsun, Libya hadisesinde, Ermenistan-Azerbaycan meselinde olsun. Bunlar ülkeler ortasında tam manasıyla elde edilemeyen sonuçlar lakin karşılıklı olarak burada bir istikrar içinde, temel hassasiyetlerin gözetildiği bir süreç yürütülmeye çalışılıyor. Türkiye’nin de bu türlü davranması yanlışsız siyasettir yoksa dünya daha farklı daha farklı kırılmalara maruz kalır diye düşünüyorum.”
