Amerika Birleşik Devletleri’nin birtakım bölgelerinde idam cezası hala uygulanıyor. İdam cezasına çarptırılanlar üzerinde kullanılması planlanan yeni bir “infaz yöntemi” son vakitlerde büyük tartışmalara neden oldu. Nitrojen hipoksi olarak bilinen bu tekniği savunanlar, bunun insancıl ve tesirli bir mevt cezası aracı olduğunu söylüyor. Karşı çıkanlar ise kullanımını haklı çıkaracak yeterli delil olmadığı görüşünde.
Nitrojen hipoksi nedir?
Nitrojen hipoksi kişiyi nitrojen gazı solumaya zorlayarak oksijensiz bırakma durumunu tabir eidyor. Bireye oksijen yerine saf nitrojen gazı verilir ve oksijenin bedene girişi engellenir. Bu durum, oksijenin azalmasıyla birlikte hipoksi (oksijen eksikliği) durumuna yol açar.
Nitrojen hipoksi konusunda kesin protokollerin belirlenmemesi nedeniyle, uygulanma biçimi ve aktifliği konusunda belirsizlikler kelam konusu. Lakin bunun neler içerebileceğine dair birtakım fikirler var.
İnfaz nasıl yapılacak?
Protokol, muhtemelen mahkumun başına bir tıp maske geçirilmesini ve %100 nitrojen verilmesini, böylelikle kişiyi oksijesiz bırakmayı içerecek. Mahkum boğularak değil (ki bu çok acı verici), daha fazla yavaş yavaş oksijensiz kalarak ölecek. Bunun da temelde acısız bir süreç olduğu belirtiliyor.
ABD’de Alabama, Oklahoma ve Mississippi olmak üzere yalnızca üç eyalet nitrojen hipoksinin bir infaz usulü olarak kullanılmasına müsaade verdi. Kelam konusu prosedür şimdi hiç kullanılmadı lakin bu durum yakında değişebilir. Uzmanlar bu tekniğin kâfi test ve araştırmaya tabi tutulmadığını söylüyor.
Araştırmalar ne söylüyor?
İnsan olmayan memelilerde nitrojen hipoksi üzerine yapılan araştırmalar, veterinerlerin ve hayvan sıhhati düzenleyicilerinin bu prosedürün ötenazi için kabul edilemez olduğu sonucuna varmalarına yol açtı. Kimi araştırmalar, köpeklerin bir ila iki dakika içinde şuurlarını kaybetmelerine karşın ölmelerinin beş dakika kadar sürdüğünü gösterdi. İri gövdeli beşerler için bu müddet daha da uzun olabilir.
Ancak daha eski çalışmalar tam aksini söyleyerek, nitrojen hipoksinin “bir ötenazi yöntemi olarak tesirli, insani, güvenli ve ekonomik olarak uygulanabilir” olduğunu öne sürüyor. Elhasıl her iki biçimde de kesin bir yargıya varmak için yeterli ispat yok. Tüm bu etik, hukukî ve insani taraftaki tartışmaların gölgesinde; şayet yasal süreç bu formda devam ederse ABD, infaz odasında resmi olarak nitrojen kullanan birinci ülke olabilir.
