Küresel tedarik zinciri sıkıntıları sıfır arabanın bulunabilirliğini kısıtladı. Son üç yılda bayiler daima artan tüketici talebini karşılayamadı. Türkiye’deki kur ve faiz ortamından ötürü arabaların bedelli bir yatırım aracı olarak görülmesi de eklenince, satın alınan sıfır araçlar daha kullanılmadan ikinci el olarak kıymetinin çok üzerinde satışa konuldu.
Hürriyet’ten Taylan Özgür Lisan’ın haberine nazaran bu durum ikinci el araç piyasasını alt üst etti. Ocak-Haziran 2023 devrinde Sıfır Kilometre Araç Fiyatları yüzde 28 artarken, ikinci elde artış yüzde 70’e ulaştı. Uzmanlar, sıfır araba alamayanların ikinci el araca yönelmek istediğini lakin “balon” fiyatlar ve kısıtlı krediye erişim şartları nedeniyle ikinci el araç piyasasının bu yaz periyodunda geçtiğimiz yıllara kıyasla sönük geçtiğini söyledi.
Türkiye’nin en çok satılan sıfır kilometre araba modellerinden birisi ile en çok satılan ikinci el arabası ortasındaki altı aylık fiyat değişimine bakıldığında ise tablo çok daha net gözüküyor. Buna nazaran, Ocak 2023’te 376 bin 900 TL’den satışa sunulan sıfır kilometre Fiat Egea’nın (1.4 Fire Easy) fiyatı Haziran 2023’e kadar yüzde 45.5 zamlanarak 555 bin 900 TL’ye çıktı. Tıpkı periyotta Türkiye’nin en çok satılan ikinci el araba modeli Renault Megane’ın fiyatı ise tam yüzde 84.7 oranında arttı. Ocak 2023’te 460 bin TL’den alıcı bulan 2018 model Renault Megane Sedan’ın fiyatı (1.5 dCi Touch, dizel otomatik) Haziran 2023 prestijiyle 850 bin TL’ye yükseldi. Birebir aracın 2023 model yılı versiyonunun liste fiyatı ise şu anda 1 milyon 130 bin TL.
‘İkinci el fiyatları arttı’
Otomotiv data şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, “Piyasanın olağan olduğu devirlerde sıfır kilometre araç fiyatlarına gelen artırımlar, ikinci el araç fiyatlarını 1 ila 1.5 ay müddette yansırdı. Şu anki istikrarsız şartlarda sıfır araç artırımları direkt ikinci ele yansıyor. Haziran başında kurdaki artıştan kaynaklı sıfır araç fiyatlarına yansıtılan yüzde 8’lik artış da doğal olarak ikinci el fiyatını arttırdı. Lakin, ikinci el araç pazarı yaz devrine girilmesine karşın istenilen canlılıkta değil. Tüketici almak istiyor ancak şişirilmiş fiyatlar ve krediye ulaşım şartlarının çok sonlu olması nedeniyle alamıyor. Faiz, Döviz ve enflasyon dengelenmediği sürece ikinci el araç fiyatlarda keskin bir düşüş beklemiyoruz. Yalnızca dönemsel fiyat düşüşleri olacaktır” dedi.
‘6 ay-6 bin km kayıt dışılığı arttırdı’
2022 yılında Ticaret Bakanlığı tarafından İkinci El Araç satışı yapan şirketlere getirilen 6 ay ve 6 bin kilometre sınırlaması da ikinci elde daima artan fiyatları frenleyemedi. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği Ağustos 2022’den Haziran 2023’e kadar olan süreçte ikinci elde fiyatlar yüzde 150’ye yakın yükseldi. İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Lideri Hayrettin Ertemel, Hürriyet’e yaptığı açıklamada “6 ay ve 6 bin kilometre sınırlaması yalnızca bu işi yapan şirketler için geçerli olarak yürürlüğe girdi. Lakin, sıfır arabası yatırım aracı olarak görenşahıs bulunuyordu. Hasebiyle aslında fiyatları frenlemek için getirilen 6 ay ve 6 bin km düzenlemesi kayıtdışılığı arttırdı. İkinci el araç piyasasının da daha spekülatif bir formda yükselmesine neden oldu. Şahısların bu işi ticarete dökmesinin yanında bu işin ticaretini yapan şirketler de kayıtdışılığa itildi” diye konuştu.
